Thể ca
1. Thông tin
– Tên: Thể ca
– Soạn giả: Phong Lục
– Giảng viên: Long Phúc
2. Sơ lược
Thể thơ cổ có nguồn gốc từ thơ Nhạc phủ đời nhà Hán (Trung Quốc). Nằm trong nhóm thể thơ cổ phong. Có thể tạm coi thơ Trung Quốc bắt đầu từ Kinh thi, được coi là do Khổng Tử (551 TCN – 479 TCN) san định từ những bài ca dao thời đó. Tiếp theo xuất hiện Ly tao, Cửu ca,… của Khuất Nguyên (340 TCN – 278 TCN) đã mở đường cho lối Sở từ (cũng còn được gọi là Ly tao thể). Đây là hai nguồn gốc cơ bản, những thi nhân về sau dựa vào đây và từng bước phát triển hình thành nên toàn bộ thơ ca Trung Quốc về sau.
Đặc trưng của những bài trong Kinh thi chủ yếu là tứ ngôn, còn lối Sở từ thì dùng các liên từ “chi” 之, “hề” 兮 trong câu, và cũng góp phần vào sự hình thành của thể thơ ngũ ngôn và thất ngôn về sau.
Đến đời Hán (206 TCN – 220), có một cơ quan chuyên trách việc sưu tập các bài dân ca cho cung đình gọi là nhạc phủ. Đặc điểm của các bài dân ca này là nội dung hiện thực, thông tục, chất phác, và hình thức lấy ngũ ngôn làm chủ đạo, và có thể ca được (vì là dân ca). Những bài dân ca được sưu tập này được người đời sau gọi là nhạc phủ dân ca đời Hán (Hán nhạc phủ dân ca).
Thông thường thì nó tường thuật một cảnh ngộ mà nhà thơ bất chợt nhìn thấy hoặc nghe kể lại, đồng thời nó nói lên những cảm nghĩ của nhà thơ trước tình cảnh đó. Nói gọn, thể “ca hành” đều dài, không hạn chế câu chữ, không cần niêm, đối chặt chẽ; và đều có tính tự sự, tính trữ tình.
3. Kết cấu
Bài thơ (có thể dùng để hát), thường đề cập đến vấn đề lớn lao của tự nhiên, cộng đồng, cuộc sống;… tác giả thường dùng cách kể với tâm trạng hào sảng, cảm xúc mạnh mẽ và thể thơ cổ phong khoáng đạt.
Về phạm vi đối tượng được đề cập thiên về cái chung, cái lớn lao của tự nhiên, cộng đồng,…
Về tâm trạng chủ thể trữ tình, số lượng có giọng hào sảng khá lớn.
Về cách thể hiện đối tượng, được kể nhiều hơn tả
Về thể thơ, dùng cổ phong khá phổ biến.
Ca và hành có thể kết hợp với nhau
4. Một số tác phẩm tiêu biểu
Đoản ca hành
Trường ca hành
Bi ca
Oán ca hành – Ban Tiệp Dư
Giai nhân ca – Lý Diên Niên
Sa hành đoản ca – Cao Bá Quát
Hồng mao hỏa thuyền ca – Cao Bá Quát
Long thành cầm giả ca – Nguyễn Du
Thương Ngô trúc chi ca – Nguyễn Du
Cai Hạ ca – Hạng Tịch
Đại phong ca – Lưu Bang
Trường hận ca – Bạch Cư Dị
Mao ốc vị thu phong sở phá ca – Đỗ Phủ
Thạch thổ ca – Hàn Dũ
5. Tham khảo
– Internet
– Ấn phẩm
