Vũ Thị Hạch (?-1405)
1. Thông tin
– Tên gọi: Vũ Thị Hạch hay Nguyễn Thị Hành
– Sinh tại làng Trung Đô, núi Dũng Quyết (nay là Phượng Hoàng, Trung Đô, Tp. Vinh, tỉnh Nghệ An, Việt Nam)
Mất tháng 4/1405 (tức năm Ất Dậu) tại làng Hải Tân, xã Thượng Xá (nay là xã Khánh Hợp, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An Việt Nam)
– Giới tính: Nữ
– Là người dân thời Lê trong lịch sử Việt Nam.
2. Hôn nhân và gia đình
a) Hôn nhân và con cái
– Quan hệ gia đình với chồng là Nguyễn Hội
– Có 2 người con:
Con trai: Nguyễn Biện và Nguyễn Xí
b) Hậu duệ
– Cháu nội: Nguyễn Sư Hồi, Nguyễn Bá Sương, Nguyễn Nhật Huyền, Nguyễn Bá Kiệt, Nguyễn Kế Sài, Nguyễn Phùng Thời, Nguyễn Thúc Nga, Nguyễn Tôn Cao, Nguyễn Cảnh Thanh, Nguyễn Trọng Đạt, Nguyễn Phúc Xà, Nguyễn Hữu Lượng, Nguyễn Đồng Dần, Nguyễn Nhân Thực, Nguyễn Văn Chinh, Nguyễn Duy Tân, Nguyễn Ngọc Hỷ, Nguyễn Ngọc Lệ, Nguyễn Ngọc Minh, Nguyễn Ngọc Thái, Nguyễn Ngọc Biên, Nguyễn Ngọc Liên, Nguyễn Ngọc Kính (Ngọc Quỳnh), Nguyễn Ngọc Bình.
3. Cuộc đời và sự nghiệp
Cuối thế kỷ XIV
Cùng chồng sang sống ở làng Hải Tân, xã Thượng Xá (nay là xã Khánh Hợp, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An) làm nghề nấu và bán muối.
Nghề nấu muối của vợ chồng Nguyễn Hội rất phát đạt. Muối của ông bà bán khắp mọi nơi, lên đến vùng thượng du của tỉnh Thanh Hóa.
Theo truyền thuyết, chồng bà là ông Nguyễn Hội vừa nấu muối lại kiêm trông coi chùa Kim Tự, hàng ngày lên gõ chuông và báo thức cho mọi người.
Một hôm ông nằm mơ có người đến cầu xin đừng gõ chuông để tránh người ta giết con bà ấy. Và ông đã làm theo. Sáng hôm sau có người hàng xóm chuyên mổ lợn sang trách ông Hội không gõ chuông làm ông không kịp giết con lợn mới bắt.
Ông vội cùng sang nhà xem thì thấy con lợn đẻ ra đàn con và 1 con giống hổ. Ông hàng thịt toan giết đi thì ông Hội xin mang về nuôi. Ông mang về chăm nuôi thành con hổ lớn và dạy nó nấu muối và phụ trông đó (dụng cụ bắt cá).
Ngày 23/3/1405 (Ất Dậu) được bạn mời sang dự đám tiệc. Ông Hội dắt hổ ra đập Hạng, và dặn: Con ở nhà canh đó và lò muối cẩn thận cho ta nhé!. Khi ăn tiệc về đã khuya, ông ngà say nhưng vẫn ra xem con hổ có vâng lời hay không. Trời tối, không nhìn rõ, con hổ tưởng kẻ gian trộm cá nên vồ đến khiến ông chết tại chỗ.Con hổ tự nhận ra ông chủ nên vác xác vào khu Đồng Lầm, thuộc Mượu Nậy (nay là xóm 3, xã Nghi Hợp) để chôn cất.
Người nhà không thấy ông Hội về nên đi tìm thì thấy xác chôn sơ sài, có con hổ nằm canh. Hễ có ai mang xác ông về thì con hổ lại mang về chỗ cũ, nên gia đình đành phải để nguyên chỗ đó. Nhưng thật lạ là nấm mồ của ông cứ nổi lên thành nấm mồ lớn. Sau khi ông chết được 100 ngày thì con hổ bỏ vào núi Riềng, thuộc Nghi Thiết ngày nay.
Thương chồng, buồn phiền, bà Võ Thị Hạch lâm bệnh nặng rồi đột ngột qua đời sau đó 45 ngày để lại 2 người con trai côi cút: Nguyễn Biện lúc đó mới 11 tuổi, Nguyễn Xí mới 8 tuổi. Ông nội tuổi đã già, thương con, đưa 2 cháu nội là Nguyễn Biện và Nguyễn Xí ra trại Lam Sơn nhờ Hào trưởng Lê Khoáng cưu mang rồi quay trở về quê cũ…
4. Giải thưởng và tôn vinh
Được nhà Lê truy phong truy phong Quận phu nhân.
Năm 2012 khu lăng mộ được nâng cấp to và đẹp.
5. Tham khảo
– Internet
– Ấn phẩm
